Tipografi Nedir? Tipografi Neden Önemlidir?

Tipografi kelimesinin tam karşılığı yazı dilini grafik tasarım teknikleri kullanarak okunaklı, anlaşılır görüntülendiğinde dikkat çekici biçime getirmek için kullanılan yazıyı düzenleme sanatı ve tekniğine verilen isimdir. Yazı görünümüne harf aralıkları, noktalama işaretleri, noktalama ve harf boyutları, satır arası uzunluklar ve harflerin şekillerine yapılan müdahale ve dokunuşlarla meydana gelir. Tipografi, dizgi yapanların, tipografların, grafik tasarımcıların, sanat yönetmenlerinin, manga tasarımcılarının, çizgi roman sanatçılarının sözcük, harf, sayı ve sembolleri düzenleyen herkesin sanat eseridir.

Tipografi Nedir?
Tipografi Nedir?

Tipografi Tarihi

Tipografi kelimesi yunanca τύπος typos (form veya izlenim) kelimelerinden türetilerek İngilizce’ye “typography” type ve graphic kelimelerinin birleştirilmesinden oluşturulup, Türkçe’ye ise tipografi olarak geçmiştir. Eski zamanlarda mühür ve para birimi yapmak için kullanılmıştır. Tipografi M.Ö. 1600’lü yıllara dayanan Girit’den gelen basılı parçalara kadar uzanan yolculuğu vardır. Hızla gelişmekte olan teknoloji 20. Y.Y. sonlarında tipografi tasarım sanatında devrim meydana getirdi.

1980’li yılların ortalarında Apple Macintosh gibi kişisel bilgisayarlar yazı tasarımcılarının grafik tasarım programları kullanarak dijital yazı biçimleri oluşturmasına olanak sağladı, bu sayede tasarımcılar yazı biçimleri için yeni spesifik tasarımlar oluşturulabilmesi mümkün oldu. Yazı karakteri oluşturmanın ve geliştirilmesinin maaliyet oldukça düştü. Bu teknolojik devrimi tasarım alanında “Tipografinin Demokratikleşmesi” olarak adlandırıldı ve yeni tasarımcıların bu alana girmeleri için fırsat oluşturuldu.

Tipografi Tasarım Örnekleri
Tipografi Tasarım Örnekleri

Deneysel Yazı Tipi

“Deneysel tipografi” yazı tipi seçiminde geleneksel olmayan ve daha sanatsal yaklaşım türüne verilen isim olarak tanımlanmaktadır. Deneysel yazı tipinin bilinen tarihte öncüsü Francis Picabia’dır.  David Carson ise 1990’lı yıllarda Ray Gun dergisindeki deneysel tipografi ve yazı tipi çalışmaları nedeniyle bu tasarım türü ile ilişkilendirilmektedir. Bu konsept üzere hazırlamış olduğu çalışmalar üzere, yazı tipi seçimi, düzeni ve tasarımdaki standart kullanılan uygulamaları terk etmesi nedeni ile tasarım topluklarında büyük kargaşa ve fikir ayrılıklarına neden olmuştur. Deneysel yazı tipi çalışması tipografi çalışmasında fikirleri iletirken okunabilirlikten ziyade duygu ve fikirleri iletmeye yönelik olduğundan direkt olarak sanatla ilişkilendirilmektedir.

Tipografi / Typography
Tipografi / Typography

Tipografinin Kullanılma Amacı ve Tasarıma Sağladığı Faydalar

Tasarım sürecine tipografiye verilen önem ortaya çıkartılan grafik tasarımın, derginin, dizgi çalışmasının veya her hangi bir grafik tasarım unsuruna sağlayacağı faydalar şunlardır;

Tipografi Tasarım Örnekleri

Tipografinin Kullanıldığı Alanlar

Günümüzde tipografi kullanım alanları, tipografi uygulaması ve çalışması hem mekanik (dizgi, yazı tasarımı, yazı biçimlerinin oluşturulması) hem de el yazısı ve kaligrafi (harf tasarımı) ve uygulamasında tüm yönleri kapsayabilecek şekilde ele alınmaktadır.  Bunları aşağıda yer alan listede ele alabilir;

Harf tasarımı
Belgeler
Sunumlar
Logotype çalışmaları
Gazete ve dergi tasarımı
Afiş tasarımı ve posterler
Broşür ve el ilanları
Kitap kapak tasarımı
Duvar yazıları

Tipografinin kullanılan başlıca alanları olarak niteleyebiliriz.